"Evet,
size başarısını yüzde yüz garanti edebileceğim bir teknik
öneriyorum. Dediklerimi aynen yapmanız koşuluyla alacağınız
sonuca şaşıracaksınız. Bu, denenmiş ve kanıtlanmış bir
yöntemdir. Üstelik de istendiğinde, kuşku duyulacak olursa, basit
bir deneyle geçerliliği yeniden gösterilebilir. Bir plastik kap
alıyorsunuz, tabanının ortasına küçük bir delik açıyorsunuz,
sonra musluğu çevirerek altına tutuyorsunuz. Su, kapta birikmeden
akıp gidiyor. Musluğu biraz daha açınca kap dolmaya başlıyor.
Sonuna kadar çevirince de taşıyor. Burada taze suyun yiyip
içtiklerimizle aldığımız kalorileri, biriken suyla ağırlaşan
kabın da bedenlerimizi temsil ettiğini söylemeye gerek yok
sanırım. Boşalan su miktarını ayarlayan deliğin çapı da
günlük kalori ihtiyacımıza karşılık geliyor. Metabolizma
hızına bağlı bu ölçü ortalama olarak kadınlarda erkeklerden
daha küçük."
Ahmet
Bey yazdıklarına şöyle bir göz attı. Giriş pek kötü
olmamıştı galiba. Yaşamındaki boşluğu doldurmak için ilgisini
çeken konuları araştırıyor, bulduklarından yararlanarak yazdığı
kısa yazılarla başkalarına da katkı sağlamaya çalışıyordu.
Uzunca bir evliliğin ardından eşinden ayrılalı epey zaman
olmuştu. Emekliliğe uyum sağlamaya çalıştığı yıllarda bir
gün "Artık sana katlanamıyorum" diyen Ayten Hanım'a
şaşkınlıkla bakmış, hızlı bir ayrılık sürecinden sonra
kurmak zorunda kaldığı yeni düzenine alışması pek kolay
olmamıştı. (1, 2) Yaşamını doldurmak için çeşitli konularda
okuyordu. Sağlıklı yaşamla ilgili gördüklerinden yararlanarak
bir deneme yapmaya karar vermişti. Eşi ve kendisi pek kilolu
değillerdi. Yine de sıklıkla şişmanlama korkusuna kapılıyorlar,
beslenmelerini kontrol etmeye çalışırken içine düştükleri
gerginlikle işleri daha da zorlaşıyordu. Ayrıldıklarında ikisi
de sağlıklı denebilecek bir kilodaydılar. Sayısız
arayışlarından birisinde Ahmet Bey deneyimlerini paylaşmak için
bir deneme yapmaya karar vermiş, yazıya yukarıdaki paragrafla
başladıktan sonra anlatmayı sürdürmüştü.
....
Ahmet
Bey kilosunun normalin üzerinde olduğunu ilk kez öğrenciyken,
aşık olduğunda anlamıştı. Sınıfın bütün erkekleri gibi
onun da gözünün önünden okulun en güzel kızının yüzü
gitmiyordu. Bir gün içeri girerken Mine'yle karşılaşmasa,
kapının boy aynası gibi büyük camında ikisini yan yana görmese,
bu orantısızlık karşısında kahrolmasa yaşamının bu en büyük
gerilimlerinden biri başlamayabilirdi. O gün öğle yemeğine
gitmedi. Akşam evde hasta olduğunu söyleyip yemeden odasına
çekildi. Ertesi akşama dek dayandı. İki gün yemediklerinin iki
katını bir öğünde yiyerek ilk rejim deneyimini tamamlamış
oldu. İlk zamanlarda Mine'yle karşılaştıkça, sonraları yeni
aşklar buldukça bedenindeki her fazlalığın mutluluğunun önünde
ne büyük bir engel olduğunu hatırlayarak belirli aralıklarla
yeni rejim programlarını sürdürdü. Ayten Hanım'la evlendiğinde
tığ gibi olmasa da fena değildi. Sağlıklı beslenmeye, kilosunu
normale yakın tutmak için ne yapması gerektiğini araştırmaya
çok önceleri başlamıştı. Konuya ilgisi hep sürmüştü. O gün
de can sıkıntısını dağıtmak için bedeninden hoşnut olmayan,
zayıflamak isteyen gençlere yardımı olur diye bir yazıya
başlamıştı. Çocukları yoktu ama kendi çocukluğundan
ergenlikten yetişkinliğe geçiş döneminde gelen fazla kiloların
yüzüne düşman olma, kendini başkalarıyla karşılaştırma, her
fazlalığını ya da eksikliğini yaşamsal bir sorun görme gibi
önemli yan etkileri olduğunu görmüştü. Özellikle sosyal
paylaşım yaşamın önemli bir parçası olduktan sonra
arkadaşlarından çocuklarının kendilerinden iyi durumda
arkadaşlarını gördükçe nasıl üzüldüklerini, bunalıma bile
girebildiklerini çok dinlemişti. O gün de konuyla ilgili karşısına
çıkan birkaç haberden esinlenerek bir yöntem önermeye karar
vermişti. Yazmayı sürdürdü.
....
İşte
bu yüzden o nefret ettiğiniz kilolardan kurtulmanın tek yolu gelen
fazlalıkları sınırlamak, gidenleri artırmaktır. Yani
olabildiğince kontrollü yiyerek sağlıklı beslenmek, hareket
etmek için hiçbir fırsatı kaçırmayarak yürümek, koşmak, spor
yapmaktır. Bu durum evin bütçesini denkleştirmeye benzetilebilir.
Kazandığınızdan fazla harcarsanız gelir gider dengeniz bozulur.
Yaşamınızı sürdüremeyip sonunda iflas edersiniz. Bir gün
içinde yediklerinizin kazandırdığı toplam enerji
yakabildiğinizin üzerindeyse de yağları bedeninizde biriktirmeye
başlarsınız. Aynalar ve tartılar size her gün biraz daha düşman
olur.
Sağlıklı
yaşam ve kilo kontrolü için pek çok program bulunabilir. Bunların
bilimsel olanları elbette yararlıdır. İnsanları yanıltarak
olmayan çözümleri satıp kısa yoldan para kazanmayı
amaçlayanlarsa çok tehlikeli olabilir. Ama ister profesyonel destek
alın, ister kendi çözümünüzü araştırarak, bilginizi ve
aklınızı kullanarak geliştirin, başarılı sonucun anahtarı
sizin kendinize ve yaşama bakış açınızı düzeltmenizde,
sağlıklı düşünüp sağlıklı beslenmenin getirdiği rahatlığın
vazgeçilmezliğini anlamanızdadır. Sonrası kendiliğinden gelir.
Önce
kendinizi tanımalısınız. İlk aşamada size ön bilgi verecek
epey kaynak bulabilirsiniz. (3) Örneğin otuz yaşında, hareketsiz
yaşamı olan, 1,70 metre boyunda, 70 kilo ağırlığında bir
kadınsanız karşınıza aşağıdakiler ve daha ayrıntılı
bilgiler gelir.
"Beden
kütle endeksi ve günlük ihtiyaçlar hesaplayıcısı. Siz 30
yaşında bir kadınsınız. Boyunuz 1,70, şu andaki ağırlığınız
70 kilo. Hareketsiz bir yaşam sürüyorsunuz. Beden kütle
endeksiniz 24,2. BKİ kilonun boya oranına dayalı standart bir
değerdir, genel bir sağlık göstergesi olarak kullanılır. Sizin
boyunuzda bir kadın için normal BKİ 18.5 ile 24.9 arasındadır.
Bu 53 ile 72 kilo arasında bir ağırlığa karşı gelir."
"Yaktığınız
kaloriler, yani günlük enerji harcamanız 2054 kilokaloridir. Ancak
bu değer formüllere dayalı bir tahmindir. Yaktığınız miktarın
kesin değerinin belirlenmesi ancak kişisel fizyolojik testlerle
yapılabilir. Önerilen minimum günlük ihtiyaçlarınız 130 gram
toplam karbonhidrat, 25 gram lif ve 56 gram protein ve listedeki
diğerleridir. Bunları hangi besinlerden alabileceğinizi üzerine
tıklayarak görebilirsiniz. Bunların yalnızca günlük
ihtiyaçlarınızla ilgili tahminler olduğunu, herhangi bir
hastalığı ve genetik özelliği dikkate almadığını
unutmamalısınız."
"Alacağınız
kaloriler için önerdiğimiz oranlar toplam kalorinin % 45 ile 65'i
arasında karbonhidrat, % 20 ile 35'i arasında yağ, % 10 ile 35'i
arasında protein olarak verilebilir."
Kuşkusuz
bunlar gözü kapalı inanılacak, kesin reçeteler olarak kabul
edilip aynen uygulanacak bilgiler değildir. Her konuda olduğu gibi
bunda da düşünmek, araştırmak, tartmak, uzmanlara danışmak,
gerekirse destek almak önemlidir. Kişisel bir program
hazırlanacaksa sağlıklı yaşam için sağlıklı besin ilkesi
unutulmamalıdır. (4)
Günlük
ihtiyacınızı öğrendikten sonra kural basittir. Yediklerinizle
alacağınız toplam enerji miktarı bunu geçmemelidir. Yaklaşık
bir hesap için 1 gram karbonhidrat ve protein 4 kilokalori, yağ ise
8 kilokalori getirir. Besinlerin kesin enerji değerleri,
sindirilebilirlik katsayısı gibi ayrıntılar için değişik
kaynaklar bulunabilir. (5) Daha ayrıntılı hesaplamalar için
tablolardan yararlanılabilir. (6) Besinlerin nasıl pişirilirse ne
getirdiği araştırılabilir, alınan karbonhidrat ve yağlarla
alınan kalorilerin hesabı yapılabilir, haşlanmış lahana iyi bir
seçenek gibi görünebilir. (7) Hatta çabaların sonunda alınacak
ödülü, hedefleyeceğiniz sağlıklı ve çekici bedeni görüp
programa daha sıkı uymak için sunulan araçlardan
yararlanılabilir. (8)
Ama
işin özü yalın. Mutluluğun reçetesi gibi. Kazandığınızdan
fazla harcamayın. Yaktığınızdan fazla yemeyin. Verdiğinizden
fazla almak, sevdiğinizden fazla sevilmek istemeyin.
....
Ahmet
Bey yazmayı bitirince kalktı, evin içinde biraz dolaştı,
pencereden dışarı baktı, yazdıklarını okumak için yerine
dönerken gözü aynaya takıldı. "Olamaz" diye söylendi.
Ne zaman yine göbeği böyle fırlamıştı? Yüzü irileşmişti,
bedeni sanki aynadan taşıyordu. Ayten Hanım'dan ayrıldığından
beri yediklerini kontrol edemiyordu.
"Neyse
ki yazıyı okuyanlar beni görmeyecek" diye mırıldandı.
1.
Mehmet Arat, Bakteriyle Konuşan Adam,
http://paylasim.lalabey.com.tr/yazihane/yazar-arsivi/673-mehmet-arat-kaleminden-bakteriyle-konusan-adam.html
2.
Mehmet Arat, Toplumsal Beyin Ölümü,
http://blog.milliyet.com.tr/toplumsal-beyin-olumu/Blog/?BlogNo=415657
3.
Condé Nast, SelfNutritionData,
http://nutritiondata.self.com/tools/calories-burned
4.
Mehmet Arat, İnsanlara İnanmıyorum,
http://paylasim.lalabey.com.tr/yazihane/yazarhane/1469-mehmet-arat-insanlara-inanm%C4%B1yorum.html
5.
Annabel L. Merril, Bernice K. Watt, Energy Value of Foods ...basis
and derivation, USDA Agriculture Handbook No. 74, 1973.
6.
FAO FOOD AND NUTRITION PAPER 77, Food energy – methods of analysis
and conversion factors,
ftp://ftp.fao.org/docrep/fao/006/y5022e/y5022e00.pdf
7.
Condé Nast, Nutrition Facts (Cabbage, common, cooked, boiled,
drained, with salt),
http://nutritiondata.self.com/facts/vegetables-and-vegetable-products/2827/2
8.
Model My Diet, http://www.modelmydiet.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder